राती सुत्न जानुअघि के गर्ने, के नगर्ने !

1. छिटो सुत्न नजाने । धेरै

छिटो सुत्न गयो भने

गहिरो निद्रा नपर्न सक्छ । सुत्न

जाने उपयुक्त समय भनेको राती १० वजे

देखि १०.३० सम्म हो ।

2. निदाउनको लागि मदिरा नपिउने ।

रक्सी पिउने गर्दा पनि गहिरो निद्रा नपर्ने र

वेला वेलामा निद्रा खुल्ने हुन्छ ।

3. सुत्न जानु भन्दा पहिले

चुरोट÷सुर्ती सेवन ग¥यो भने

मस्तिस्कमा एक

प्रकारको उत्तेजना वढाउँछ र

निद्रा आउन वाधा पार्छ । सुत्न जानु

भन्दा १÷२ घण्टा अगाडि यस्ता पदार्थ

प्रयोग नगर्दा निद्रा आउन सक्छ ।

4. भोकै सुत्न जानु राम्रो हुदैन । पेट

भोको भयो भने निद्रा लाग्दैन, सुत्नु

भन्दा अगाडि धेरै पानी पियो भने

पनि पिसाव लागेर उठ्नु पर्ने हुन्छ ।

5. नियमित शारीरिक व्यायाम

स्वास्थ्यको लागि राम्रो हुन्छ र

निद्रा पर्न पनि सहयोगी हुन्छ तर

एकदमै वढी शारीरिक व्यायाम भने गर्नु

हँुदैन ।

6. लेख्ने, पढ्ने वा कम्प्युटरमा काम

गरी राख्नु भएको छ भने सुत्नु

भन्दा पहिले करिव

आधा घण्टा जति काम गर्न छोड्नुहोस

र रिल्याक्स गर्नुस् ।

7. सकभर निद्राको लागि औषधी प्रयोग नगर्नु

राम्रो हुन्छ

। औषधी प्रयोग

नगरी नहुने भए एक

हप्ता वा त्यो भन्दा वढीको लागि प्रयोग

गर्नु हुदैन ।

8. सुत्नु भन्दा पहिले मनतातो दुध

पिउदा निद्रा लाग्न मद्वत गर्छ ।

9. सकिन्छ भने सुत्नु भन्दा एक डेढ

घण्टा पहिले मन तातो पानीले

नुहाउदा पनि शरीर रिल्याक्स हुन्छ र

निद्रा आउन सहयोग गर्छ ।

10. वेलुका निद्रा लागे पछि सुत्ने र

विहान निद्रा खुलेपछि उठ्ने

नियमित गर्नेहरुमा निदाउने र

निद्रा खुल्ने साइकल वनेको हुन्छ । सधैं

करिबकरिब एउटै समयमा सुत्ने र एउटै

समयमा उठ्ने गर्दा निद्रामा प्राय

समस्या आउँदैन । तर सधेै सुत्ने र उठ्ने

समय फरक गरिरहँदा निद्रा लाग्ने र

विहान जाग्ने साइकल विग्रिन्छ ।

एउटै समयमा सुत्ने भन्नाले एकदम

घडी मिलाउनु भने पर्दैन, भनौ १० वजे

सुत्ने प्लान छ भने

आधा घण्टा अघि वा आधा घण्टा पछि हुँदा फरक

पर्दैन तर कहिले १० वजे कहिले १२

वजे वा कहिले १ वजे सुत्न लाग्यो भने

सुत्ने नियमितता विग्रिन्छ । धेरै

मानसिक तनाव भएर वा विभिन्न

रोग लागेर निद्रा नलागेको हो भने

तनाव घटाउने र रोगको उपचार गर्नेतर्फ

लाग्नु पर्छ ।

डा. कपिलदेव उपाध्याय