प्रधानमन्त्रीविरुध्द रामचन्द्र पौडेलको शकुनी चाल

पंकज चौधरी\सुजन पन्त
प्रधानमन्त्री सुशीलकोइरालाको सत्ता यात्रामा हाल उत्पन्न जटीलताका पछाडी उनकै पार्टीका नेता रामचन्द्र पौडेलको खलनायकी भूमिका जिम्मेवार रहेको चर्चा यतिबेला काँग्रेस वृत्तमा व्याप्त छ । पौडेलकै कारण भारतले शुसीललाई केही दिन यता असहयोग गरिरहेको प्रधानमन्त्री निकट सुत्रले रातोपाटीलाई बताएको छ । प्रसँग सुरुहुन्छ, सुशीलकोइराला सँसदीय दलको नेता निर्वाचीत भएको साँझबाट । त्यो साँझ कोइरालाको

महाराजगञ्जस्थित निवासमा उनका अति निकट मानीने नेताहरुको जमघट थियो । त्यो जमघटमा दिलेन्द्र प्रसाद बडु, आनन्द ढुंगाना, दिलबहादुर घर्तीमात्र हैन, रामचन्द्र पौडेल र दिपकुमार उपाध्याय पनि थिए । संसदीय दलको नेता चुनीए पनि प्रधानमन्त्री बन्न सुशीललाई विभिन्न दलको मात्र नभइ शक्ति केन्द्रहरुको पनि आशिर्वाद चाहिने अवस्थाबारे छलफल चल्यो । भारतको समर्थन बिना प्रधानमन्त्री बन्न नसकीने निश्कर्ष सुनाउँदै कपिलवस्तुका नेता दिपकुमारले भने, ‘शुसील दाई, एमाले अध्यक्षले त तपाईलाई नै सरकारको नेतृत्व गर्न भनीसक्नुभयो, तर भारतको समर्थन भएन भने केपी ओलीहरुले बखेडा झिक्नसक्छन् । त्यसैले भारतीय मित्रहरुसँग पनि लाइन मिलाउनुपर्छ ।’ त्यसमा आनन्द ढुंगानाले थपे, ‘भारतको पनि विश्वासमा लिनु उपयुक्त होला । उसले चाह्यो भने जे पनि गराइदिनसक्छ ।’ दिपकुमारले बिगतमा गिरिजावावुले पनि भारतको सद्भाव र सहयोग पाएरै सरकार चलाउन सकेको उदाहरण दिदै आफुले भारतीय मित्रहरुसँग कुराकानी अगाडी बढाउनेसमेत बताए । सुशील ले सबैको कुराकानी सुनीसकेपछि झर्कदै भने, ‘तपाईहरु यो के भन्न खोज्दै हुनुहुन्छ ? के मैले प्रधानमन्त्री बन्न भारतको चाकडी गर्ने ? हिन्दुस्तानको चाकडी गरेर मलाई प्रधानमन्त्री बन्नुछैन् । त्यसो भयो भने सबै उसले भनेको मान्नुपर्ने हुन्छ । म गुलामी गर्दीन ।’ पुराना त्यागी नेताले कुरै कुरामा भनेका यी शब्द महाराजगञ्जमै सिमित रहेनन् । महाराजगञ्जबाट ति शब्द लैनचौर अर्थात भारतीय दुतावाससम्म पुगे । दुतावाससम्म उनका कुरा पोल लगाउने अरु कोही नभएर उपभासपति रामचन्द्र पौडेल नै भएको दुतावास सुत्र बताउँछ । किन पौडेलले ुसुशीलविरुध्द भारतलाई पोल लगाए त ? यसको पनि खास कारण छ । संसदीय दलको नेता चयन भएको साँझ कुरै कुरामा सुशीलले केही समय नेतृत्व हस्तान्तरण नगर्ने, सरकार र पार्टी दुबै आफैले हाँक्ने संकेत गरेका थिए । आफुले कार्यवाहक सभापति नपाउने देखेपछि क्रुध्द भएका पौडेलले सुशीलसँग बदला लिनकै लागि सकुनी पासा फयाँकेका बताइन्छ  । त्यो पासाले काम गरीरहेकै छ । भारतप्रति सुशीलमा अझै पनि नकारात्मक सोच भएको थाहा पाएपछि दिल्लीबाट ‘रअ’का एक अधिकारीले फोन गरेर भनेका रहेछन, ‘कोइरालाजी हमालेर फेबर मै नही है, उनको मनाना कठिन है । दुसरी समीकरण मे जाना होगा ।’ सुत्रको दावी अनुसार त्यसपछि एकाएक एमालेमा केपी ओलीलाई संसदीय दलमा निर्वाचीत गराएर सुशील पछिको प्रधानमन्त्रीका रुपमा तयार गरियो । यतिबेला ‘शुसील त जम्मा तिन महिनाका प्रधानमन्त्री हुन, त्यसपछि त ओली नै प्रधानमन्त्री हुन’भन्ने हल्लासँगै मानसीकता विकसीत भइरहेको छ । सरकारले पुर्णता नपाउँदै सुशील कमजोर र निरीह प्रधानमन्त्री भएका छन् । भारत आफुप्रति सहयोगी नभएको चाल पाएका शुसीलले अचेल आफ्नै ढिपीमा कदम चालीरहेको देखिन्छ । ‘वार्ता समितिमा कुनै छलफल नै नभइ फगत भारतीयहरुले भनेकै भरमा एमालेलाई किन गृह दिने ?’, सोमबार विहान आफुलाई फेरी भेटन आएका कृष्ण सिटौलालाई प्रधानमन्त्रीको जवाफ थियो । सिटौलाले एमालेलाई गृह दिनैपर्ने दबाब दिइरहदा कोइरालाले भनेका थिए, ‘तपाईहरु लैनचौर, होटल एभरेस्ट र विष्णु पौडेलजीको घरमा चाहिने नचाहिने छलफल र षडयन्त्र गर्नुहुन्छ । अनी मैले खुरुक्क त्यसलाई मानीदिनुपर्ने ? के मेरो आफ्.नो हैसियत छैन ? म अरु नेताजस्तो निमित्त नायक हुँ ? दिन्न एमालेलाई गृहमन्त्री । बरु प्रधानमन्त्री नै खान्न । गएर भन्दीनुस उनीहरुलाई ।’ तिन महिने जागिर एमालेसँग कुरा नमिले पनि सुशीललाई तिन महिनासम्म प्रधानमन्त्री बनाएर बिदा गर्ने तयारी सुरु भएको छ । तिन महिनापछि नयाँ समीकरण बन्ने सम्भावना बढेको एकथरीको दावी छ । प्रधानमन्त्री कोइरालाको हालत पंचायत कालमा तिन महिना मात्र प्रधानमन्त्री बनेका नगेन्द्रप्रसाद रिजालको जस्तो भएको छ । भारतमा पनि अटल विहारी बाजपेयी पहिलो पटक जम्मा १८ दिन मात्र प्रधानमन्त्री बनेका थिए । विपक्षीको असहयोगका कारण उनले राजीनामा दिनुपरेको थियो । भारतमा हालै मात्र दिल्लीका मुख्यमन्त्री अरविन्द केजरीवालले तिन महिना नपुग्दै राजीनामा दिएका छन् । सुशीलको हालत पनि त्यस्तै भएको काँग्रेसजन नै चर्चा गर्छन् ।
www.ratopati.com